Το δεύτερο ψηλότερο βουνό των Αγράφων, Ντεληδήμη, η κορυφή του φτάνει στα 2.164 μέτρα. Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομά του το πήρε από τον μεγαλοτσέλιγκα Ντελή Δήμο, ο οποίος ξεκαλοκαίριαζε τα χιλιάδες πρόβατά του στην περιοχή στα μέσα του 17ου αιώνα – κατά την παράδοση.
Δεν γνωρίζουμε, δυστυχώς, περισσότερα γι’αυτόν από γραπτά κείμενα, παρά μόνο από την προφορική παράδοση για κάποιες δράσεις του,που δείχνουν ότι ήταν πολύ δραστήριος άνθρωπος με πρακτικό πνεύμα, με αποτέλεσμα να μείνει στο λεξιλόγιο , με παροιμειώδη φράση “Στου Ντεληδήμου το μαντρί ούτε γάλα ούτε τυρί’’.
Σε πρώτη ανάγνωση, η φράση υπονοεί ότι ο Ντεληδήμος ήταν ένας τσιγκούνης άνθρωπος,που για να αποφύγει τις προσφορές στους περαστικούς της περιοχής, μετέφερε την παραγωγή του μακριά από τη στάνη. Έτσι, οι όποιοι επισκέπτες, έβρισκαν την στάνη πάντα άδεια από τυροκομικά αγαθά. Όμως σύμφωνα με την παράδοση, η αλήθεια είναι διαφορετική, καθώς ένα τσελιγκάτο με χιλιάδες γαλακτοφόρα ζώα, όπως είναι επόμενο, έχει μεγάλες ποσότητες γάλακτος.
Η μετατροπή τους σε τυροκομικά προϊόντα, τυρί,βούτυρο κλπ. απαιτούσε εγκαταστάσεις για την επεξεργασία και την αποθήκευση μέχρι την προώθηση στις αγορές και φυσικά αριθμό ανθρώπων να εργαστούν γι’ αυτό.
Η δημιουργία και επάνδρωση των εγκαταστάσεων αυτών στη θέση που ήταν τα βοσκοτόπια του Ντεληδήμου, συναντούσε πολλές αντικειμενικές δυσκολίες και φυσικά προβλήματα ασφάλειας, τα οποία για να ξεπεραστούν όλα αυτά έπρεπε το γάλα να μεταφερθεί στο χωριό.
Σήμερα, αν κάποιος σταθεί στην Τεμπελόραχη και ανιχνεύσει με το μάτι του την περιοχή θα διαπιστώσει ότι, η απόσταση από τα βοσκοτόπια μέχρι το κοντινότερο χωριο είναι μεγάλη - κάποια χιλιόμετρα -και δύσβατη, η δε μεταφορά του γάλακτος με τα μεταφορικά μέσα της εποχής (άλογα και μουλάρια) επιβάρυνε το κόστος παραγωγής, ενώ παράλληλα υπήρχε κίνδυνος απώλειας είτε από ατύχημα είτε από ληστρική επίθεση.
Ο Ντεληδήμος επινόησε και κατασκεύασε ένα υδραυλικό σύστημα μεταφοράς για το γάλα από τους πρόποδες του βουνού μέχρι τη θέση Αυλότοπος. Συμβολή στην επιτυχία του έργου του είχε το εργαστήριο κεραμοποιΐας που τότε λειτουργούσε στη θέση Κεραμίδι (εξ’ ού καιη ονομασία του). Το εργαστήριο αυτό κατασκεύασε για τον Ντεληδήμο κεραμικές σωλήνες αντοχής, τεχνίτες έσκαψαν και κατασκεύασαν με αυτές ένα αριστοτεχνικό υπόγειο υδραυλικό έργο που ένωσε τη στάνη του Ντεληδήμου με τον Αυλότοπο. Μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα οι άνθρωποι που καλλιεργούσαν τα χωράφια τους στη νοητή γραμμή Ντεληδήμου - Αυλότοπος, έβρισκαν κομμάτια σωλήνες, υπολείμματα από το υδραυλικό σύστημα του επινοητικού τσέλιγκα.
Με το τεχνικό αυτό “έργο-θαύμα” της εποχής, οι βοσκοί αφού άρμεγαν τα πρόβατα, έριχναν το γάλα στους σωλήνες μεταφοράς και αυτό κατέληγε στις εγκαταστάσεις του τυροκομείου. Εκεί γινόταν η επεξεργασία του σε τυροκομικά προϊόντα, που στη συνέχεια προωθούνταν στις αγορές των πεδινών περιοχών κυρίως της Καρδίτσας και της Αιτωλοακαρνανίας,γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα, στη στάνη,εκτός από τις προμήθειες για τους βοσκούς, να μην υπάρχουν άλλα αγαθά και συνεπώς οι περαστικοί από το μέρος αυτό να μην βρίσκουν τίποτα ώστε να αντιμετωπίσουν την πείνα τους.
Έτσι βγήκε η φράση που σώζεται ως τις μέρες μας: «Στου Ντεληδήμου το μαντρί, ούτε γάλαούτε τυρί».
Η προφορική παράδοση που έφτασε ως τις μέρες μας δεν μας λέει περισσότερα για τον δημιουργικό αυτό άνθρωπο και γραπτά στοιχεία μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν, γι’ αυτό το λόγο και υπάρχουν πολλά ερωτηματικά ως προς αυτόν: πότε ακριβώς έζησε και εάν το όνομα Ντεληδήμου ήταν το δικό του ή του βουνού από το οποίο, λόγω μακροχρόνιας δραστηριότητάς του εκεί, χαρακτηρίστηκε έτσι σε ποιό μέρος μετέφερε τα κοπάδια του το χειμώνα, ήταν άραγε ο ιδιοκτήτης ή ενοικιαστής στο βοσκοτόπι; Και εάν δεν ήταν ο ιδιοκτήτης,μήπως το βοσκοτόπι αυτό ανήκε στα Μοναστήρια της Παναγίας που βρίσκονται στην περιοχή; η δραστηριότητα από τον τσέλιγκα πόσο χρόνο διήρκησε και για ποιό λόγο εγκαταλείφθηκε αργότερα; Και κατά πόσο μπορεί να επηρέασε την παρακμή της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που υπήρξε θρησκευτικός και πνευματικός φάρος στα χρόνια της Οθωμανικής σκλαβιάς;
Με την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους οι εκτάσεις Ντεληδήμου περιήλθαν στην
ιδιοκτησία του Κράτους
Post a Comment
Post a Comment