Ο Δημητρίος Σούτζος στις μάχες της Σεκλιζας και Μαραραγκας

Ο Δημήτριος Σούτζος

Τό 1878 ή Τουρκία βρισκόταν σέ πόλεμο μέ τήν Ρωσία.
 Ή "Ελλάδα, μετά άπό πολύμηνους δισταγμούς, πού οφείλονταν σέ παρασκηνιακές ένέργειες τής άγγλικής διπλωματίας καί στήν πολιτική τών πρακτόρων της, μπήκε τήν τελευταία στιγμή στόν πόλεμο έναντίον τών Τούρκων καί ό Στρατηγός Σκαρλάτος Σοΰτζος εισέβαλε στήν Θεσσαλία έπικεφαλής τοϋ έλληνικοΰ στρατού. 

" Αλλά πριν περάση εικοσιτετράωρο άπό τήν εισβολή, ό ρωσοτουρικός" πόλεμος σταμάτησε μέ τήν Συνθήκη τοϋ ' Αγίου Στεφάνου, όποτε έπενέβησαν οί Μεγάλες Δυνάμεις καί ό στρατός μας άνεκλήθη. 
" Ομως ό έλληνικός άγώνας συνεχίσθηκε μέ άνταρτικά σώματα γιά μεγάλο διάστημα. Σέ ένα άπό αύτά άρχηγός ήταν ό Δημήτριος Σοΰτζος γιός τοϋ Σκαρλάτου Σούτζου, ό όποιος πούλησε ένα άπό τά κτήματά του καί έξόπλισε, άφοΰ οργάνωσε, άρκετούς Κιουρκακιώτες καί άλλους χωρικούς τής " Αττικής καθώς καί διάσημους παλληκαράδες τής "Αθήνας, όπως τόν Λάμπρο Βέικο, τόν Σπϋρο " Οριγώνη καί τόν "Αλβανό οπλαρχηγό Τσέλιο Πίτσαρη ή Τσελεπίτσαρη, ό όποιος έμεινε άργότερα θρυλικός γιά τίς προεκλογικές του διαδηλώσεις, όπου - κατά τόν Δ. Λαμπίκη - κατέβαινε στις έκλογές έπικεφαλής τοϋ «Ξυπόλυτου Τάγματος» μέ σημαία του τό τσαρούχι.
 Γιά τήν συμμετοχή τοϋ Δημητρίου Σούτζου, άλλά καί γιά τήν δράση του στίς έπιχειρήσεις τής Θεσσαλίας ή «Άκρόπολις» τοϋ Γαβριηλίδη στίς 10 Ιουνίου 1887, γράφει τά έξής: 

«... ' Ανακινηθέντος τοϋ ' Ελληνικού ζητήματος μετέβη εις Λαμίαν ένθα τή έντολή τοϋ άρχηγοϋντος τότε τοϋ ' Ελ. Στρατού πατρός του, ήσχολήθη εις τήν τοπογραφικήν μελέτην τών ' Ελληνικών συνόρων καί τή διαταγή τοϋ τότε Πρωθυπουργού Κουμουνδούρου κατεσκεύασε τήν άπό Λαμίας εις Δερβένι Φούρκαν άμαξη τήν οδόν, δής διέβησαν κατόπιν τά ' Ελληνικά στρατεύματα. « Ητο τότε πυρετώδης έποχή άπό ήμέρας εις ήμέραν άνεμένετο ή κήρυξις τοϋ κατά τής Τουρκίας πολέμου.
 Ή Πλεϋνα είχε πέσει μαστιζομένη ύπό τής πείνης, ό δέ Ρωσικός στρατός διελθών τά Βαλκάνια 
ήγε νικηφόρως πρός τήν Κωνσταντινούπολιν. «Τά πράγματα έδεινοϋντο έν ' Αθήναις 
Η οικουμενική είχε πέσει, ό δέ λαός έν φρενήρει συνταράξει έθραυε τάς ύέλους των παραθύρων όλων τών αρχηγών μεγάλων καί μικρών κομμάτων. 
Διά νά ησυχάσουν τά πράγματα έδώ, έπρεπε νά γίνη μιά κίνησις πρός τά σύνορα καί ό στρατηγός Σκαρλάτος Σοϋτζος έπικεφαλής τού ύπ' αυτόν στρατού διετάχθη νά προχωρήση πρός τό Τουρκικόν έδαφος. « Ο Δημήτριος Σοϋτζος σχηματίσας σώμα έκ τετρακοσίων έθελοντών, ήγε τήν έμπροοθοφυλακήν δεχθείς αύτός πρώτος τάς έκ τού Φρουρίου τού Δομοκού έκπεμπομένας σφαίρας τών Τουρκικών πυροβόλων.
 Ό στρατός ώδευε ταυτοχρόνως καί κατέλαβεν άπαντα τά πέριξ τού Δομοκού έπίκαιρα σημεία. 
Τό σώμα τού Δημ. Σούτζου, μετά τής έμπροσθοφυλακής τού στρατού, τού Κ. Δουρδούγια καί τού Κ. Ζέρβα, άπέκλεισε τήν άπό Δομοκού εις Φάρσαλα οδόν, καταλαβών τά χωρία Πουρνάρι καί Βελεοιώταις. 
' Η φρουρά τού Δομοκού ήρχετο εις διαπραγματεύσεις περί παραδόσεως αύτής, ή δέ πεδιάς τής Θεοοαλίας άφρούρητος καί καθ' ολοκληρίαν περιήρχετο εις χείρας τού ήμετέρου στρατού, οτε ή τότε κυβέρνησις ένόμισε καλόν, άφοϋ διέταξε τόν στρατόν νά προχωρήση, νά τόν ξαναδιατάξη νά ύποχωρήση « Ό κ Σούτζος όμως μετά τήν ύποχώρηοιν έκείνην, έπέστρεψεν εις έν έπαναστάσει τότε εύρισκομένην Θεσσαλία, άγων τούς ύπ' αύτόν έθελοντάς, όπου ένωθείς μετά τών έκεί σωμάτων τών κ.κ. ' Ισχομάχου καί Τερτίπη παρευρέθη ώς είς έκ τών άρχηγών είς τάς μάχας τής Στέκλιτζας καί τής Ματαράγκας· έν τή τελευταία ταύτη έφορμών κατά τίνος έχθρικής θέσεως έπί κεφαλής ολίγων έπιλέκτων έτραυματίσθη καιρίως. 
’ Η σφαίρα είχε διαπεράσει αύτόν καί σχηματίσει μεγίστην πληγή, έξ ής διά νά έπιζήση, έπρεπε νά είχε τήν σιδηράν κράσιν του. Μετά τάς πρώτας προχείρους περιποιήσεις, τόν μετέφερον μετά τινας ήμέρας είς Σμόκοβον, ένθα εύρίσκετο ή μήτηρ του, μετά τριών έβδομάδων νοσηλείας μετηνέχθη είς Αθήνας, έπί πολεμικού άτμοπλοίου καί μετά τρίμηνον νοσηλείαν άπεκατεστάθη ή ύγεία του πλήρως...». 

Γυρίζοντας λοιπόν, στήν Αθήνα μετά τήν κατάπαυση τού πυράς, όλοι αύτοί οί Αθηναίοι, πού πολέμησαν στήν Θεσσαλία κοντά στούς ντόπιους άντάρτες διατήρησαν τούς συναγωνιστικούς δεσμούς πού τούς είχαν ένώσει στις μάχες τού 1878 καί ένα χρόνο μετά, τό 1879, όταν ό Δημήτριος Σοϋτζος κατέβηκε στις έκλογές ώς ύποψήφιος δήμαρχος Αθηνών, βρέθηκαν όλοι πλάι του καί μετέφεραν τόν άγωνιστικό παλμό τής Θεσσαλίας στούς δρόμου^ τής προεκλογικής πρωτεύουσας.
 Ό Γ. Π Παρασκευόπουλος τότε καί γιά πολλά χρόνια, γενικός γραμματεύς τού Δήμου Αθηναίων, στό βιβλίο του οί «Δήμαρχοι τών Αθηνών» πού κυκλοφόρησε τό 1907, άναφέρει σχετικώς καί τά έξής: 

«... Ή 8η Απριλίου 1879 ήτο ή όρισθεισα ήμέρα, όπως οί δημόται ' Αθηναίοι προσέλθουν είς τάς κάλπας καί έκλέξουν τάς νέας δημοτικός ’ Αρχάς των. 
' Η έκλογή αύτή ένηργήθη ύπό τήν τροποποίηση τού περί δημαιρεσιών νόμου, όπως ή έκλογή όλων τών δημοτικών άρχών, ήτοι Δημάρχου. Παρέδρων καί Δημοτικών Συμβούλων ένεργεϊται έν μιά μόνο ήμέρα, παρίσταται δέ κατ' αύτήν δικαστικός άντιπρόσωπος. 
«Ή νέα έκλογή ύπήρξε πεισματώδης καί αί προεκλογικοί ένέργειαι πρωτοφανείς διά τάς Αθήνας. Από τής έποχής ταύτης έθεσμοποιήθησαν ούτως είπείν οί διαδηλώσεις καί ψηφοθηρικοί έκδρομαί. Αντίπαλοι ύποψήφιοι Δήμαρχοι ήσαν δύο μόνον: ό πρώην τοιοϋτος Π. Κυριάκός καί Δημήτριος Σοϋτζος νέος είσέτι τήν ήλικίαν (33 έτών) καί πρώτην φοράν κατερχόμενος εις τήν έκλογικήν διαπάλην. 
' Η επιτυχία τοϋ δευτέρου τούτου κατεδείχθη άπό τήν πρώτην ημέραν της προεκλογικής ένεργείας ύποστηριχθεΐοα καί ύπό των πλείστων τών τότε έφημερίδων. Κατά τό άποτέλεσμα τής ψηφοφορίας έλαβεν ούτος ψήφους λεύκάς έν όλω 2.840, ένώ ό Π. Κυριάκός έλαβε μόνο 1892. «Δημαρχιακοί Πάρεδροι κατά σειράν έπιτυχίας, ένεδείχθησαν οί Θ. Παπαλεξανδρής, Λ. Χατζηδημητρίου, Αν. Τσόχας, Θρ. Σαντοριναΐος, ' I. Σκαρδιάκος καί Δ. Συλυβριώτης. Δημοτικοί δέ Σύμβουλοι οί Δημ. Καλλιφρονάς Γ. Σιβιτανίδης, Ν. Λεβίδης, Ιωσήφ Γκινάκας, Δημ. Βριζάκης, Γ. Μίνως, Τιμ. Φιλήμων, Ά . Ολύμπιος, Μ Μελάς, Σ Χαλκοκονδύλης, Γ. Χατζηδημητρίου, Κ. Σταυρόπουλος, Αν. Βλάχος, Ιωακείμ ' Ιωσήφ, Πλάτων Στρέφης καί Κ. Κασαβέτης».

 Θά φανή ϊοως περίεργο πώς ένας νέος 33 έτών βάζει ύποψηφιότητα γιά δήμαρχος τών Αθηνών καί έκλέγεται μέ σημαντική πλειοψηφία (τηρουμένων βεβαίως τών άναλογιών), άπέναντι τοϋ άντιπάλου του, τοϋ Παναγή Κυριάκού, πού ήταν δήμαρχος άπό τό 1870 ώς τό 1879, όποτε έχασε τήν έκλογή, δηλαδή κάπου έννέα χρόνια. Οί λόγοι τοϋ φαινομένου ήσαν καί ψυχολογικοί καί ούσιαστικοί. Καί οί μέν ψυχολογικοί δέν είναι δύσκολο νά γίνουν άντιληπτοί άπό όσα ήδη έξιστορήσαμε.

ΠΗΓΗ-ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1980


Ο Δημητρίος Σούτζος Συγκρούστηκε σφοδρά με την κεντρική εξουσία, εκπροσώπησε τις λαϊκές τάξεις και τους οικονομικά αδύνατους, αποκτώντας το προσωνύμιο «Δήμαρχος των Λούστρων». Συνέδεσε το όνομά του με σημαντικά έργα (Δεξαμενή Λυκαβηττού, ανέγερση νέας Δημοτικής Αγοράς) και την καθιέρωση των λαϊκών διαδηλώσεων. Oι πολιτικοί του αντίπαλοι κατόρθωσαν να τον προσαγάγουν σε δίκη για απιστία και απάτη, αλλά ο Σούτσος αθωώθηκε πανηγυρικά και έμεινε στην ιστορία της Αθήνας ως ένας από τους πιο αξιόλογους δημοτικούς άρχοντες. Πέθανε σε ηλικία 58 ετών, το 1904, από καρδιακό νόσημα που οφειλόταν σε παλαιό τραύμα.