Ενιπέας

 

Ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδας που τα νερά του δίνουν ζωή στη μέση του μεγάλου Θεσσαλικόυ κάμπου. Ο Ενιπέας παραμένει ένας σχετικά άγνωστος ποταμός παρά το μεγάλο του μέγεθος. Εντούτοις ο  Ενιπέας υπήρξε ιστορικά ένας διάσημος ποταμός με πολλές αναφορές από συγγραφείς, ήδη από τα αρχαία χρόνια. Το συνολικό μήκος του ποταμού φτάνει τα 85 χλμ. γεγονός που τον κατατάσσει σε ένα από τα δέκα μεγαλύτερα σε μήκος ποτάμια που κινούνται αποκλειστικά στην ελληνική επικράτεια. Ο Ενιπέας κινείται οφιοειδώς σε 5 νομούς: Φθιώτιδας, Μαγνησίας, Λαρίσης, Καρδίτσας και Τρικάλων. Οι πηγές του βρίσκονται στα βουνά της Γκούρας, ανατολικά του Δομοκού και με πορεία από τα νοτιοανατολικά προς τα βορειοδυτικά, εκβάλλει στον μεγάλο Πηνειό ποταμό, ανάμεσα στα υψώματα Τίτανος και Ζάρκος. Ο κύριος ρους του Ενιπέα κινείται στον μεγάλο Θεσσαλικό κάμπο που απλώνεται ανάμεσα στα Φάρσαλα και την Καρδίτσα. Στην πορεία του συμβάλλουν δεκάδες ακόμα παραπόταμοι με υπέροχα ονόματα και σημαντικότερους τον Κιτιό, το Κυδωνόρεμα, το Μαυρόρεμα, το Βεργόρεμα, το Αβαριτσόρεμα, το Σκουρτσόρεμα, το Βαθύρεμα, το Θανασόρεμα, το Σαραντόρεμα, το ρέμα της Αράπισσας, ο Κουδέλας, το Βουζιώρεμα, το Ξηρόρεμα, το Γουργιωτόρεμα, ο Καλέντζης, ο Φαρσαλίτης και τέλος ο μεγάλος ποταμός Σοφαδίτης που έρχεται από τα υψώματα του Σμοκόβου. Ο ποταμός ήταν γνωστός από τα ομηρικά χρόνια με το όνομα Ενιπεύς το οποίο ήταν ένα από τα λατρευτικά προσωνύμια του θεού Ποσειδώνα και σημαίνει θορυβώδης. Ο αρχαίος μύθος λέει ότι ο Ενιπέας ήταν ένας όμορφος νέος, που τον ποθούσαν όλες οι θεές του Ολύμπου. Ο ίδιος όμως προτίμησε την Αφροδίτη, προκαλώντας έτσι την οργή της Ήρας, η οποία για να  τον εκδικηθεί τον μεταμόρφωσε σε ποταμό. Το 50 π.Χ. κοντά στον Ενιπέα έγινε η διάσημη μάχη των Φαρσάλων ανάμεσα στον Ιούλιο Καίσαρα και στον Πομπήιο, ενώ στις 23 Απριλίου του 1897, κοντά στην περιοχή του Βλοχού, έγινε μάχη μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού. Ο Ενιπέας, αν και σήμερα απειλείται από την υπεράντληση, είναι ένας υπέροχος τόπος για εξερεύνηση που χαρακτηρίζεται από μεγάλα παρόχθια δάση, παλιά γεφύρια, πηγές και μικρά χωριά του κάμπου που απλώνονται κοντά στις όχθες του.

Ο ποταμός είναι μια μεγάλη πηγή ζωής με την παρόχθια βλάστηση να ξεχωρίζει από μακριά στον επίπεδο, γυμνό κάμπο. Στις όχθες του υψώνονται πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα, λεύκες, λυγαριές, βατομουριές, κ.ά.

Ο Ενιπέας είναι ένας θύλακας ζωής για πολλά είδη της ορνιθοπανίδας. Στην κορυφή βρίσκεται η συχνή παρουσία του σπάνιου κιρκινεζιού, ενώ σε πολλά χωριά κάνουν τις φωλιές τους οι λευκοί πελαργοί. Από τα αρπακτικά εδώ ζούνε γερακίνες, αετογερακίνες, λιβαδόκιρκοι, πετρίτες, σπάνια χρυσογέρακα, ξεφτέρια, γκιώνηδες, τυτούδες και κουκουβάγιες. Άλλα είδη είναι οι σταρήθρες, οι αμπελουργοί, τα σπιτοχελίδονα, τα αηδόνια, οι κοκκινοκεφαλάδες, πολλά είδη από στριτσίδες και φυλλοσκόπους, οι γαλιάντρες, οι κορυδαλλοί, οι κάργιες, τα χαβαρόνια, οι σταχτοτσικνιάδες, οι αργυροτσικνιάδες, οι νυχτοκόρακες, οι νερόκοτες, τα νανοβουτηχτάρια, οι αλκυόνες, τα ψαρόνια, οι κοκκινοτσιροβάκοι, οι χαλκοκουρούνες, οι δεντροτσοπανάκοι,  οι μελισσοφάγοι, τα σιρλοτσίχλονα, οι σταχτοσουσουράδες, οι κούκοι και οι αιγίθαλοι.

Από τα αμφίβια στον Ενιπέα ζουνε κοινοί τρίτωνες, πρασινόφρυνοι, κοινοί φρύνοι, γραικοβάτραχοι, δεντροβάτραχοι και βαλκανοβάτραχοι. Η ερπετοπανίδα είναι μεγάλη και περιλαμβάνει βαλτοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, γραικοχελώνες, αβλέφαρους, κονάκια, τοιχόσαυρες, πρασινόσαυρες, τρανόσαυρες, τυφλίτες, σαΐτες, στεφανοφόρους, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα και οχιές. Από τα θηλαστικά στο ποτάμι ζούνε ακόμα λίγες βίδρες, ενώ κοινά είναι τα κουνάβια, οι αλεπούδες, οι ασβοί, οι νυφίτσες, οι σκαντζόχοιροι και οι δεντρομυωξοί.