Καρδιτσιώτικα Μασλάτια

Ο Αχελώος ή αλλιώς γνωστός ως Ασπροπόταμος, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ποτάμι της Ελλάδας και ο πλουσιότερος γηγενής ποταμός σε νερά. Πηγάζει από την Πίνδο και συγκεκριμένα από το όρος Λάκμος και εκβάλλει, μετά από 220 χιλιόμετρα, στο Ιόνιο Πέλαγος. Διασχίζει τους νομούς Τρικάλων, τα όρια των νομών Καρδίτσας και Άρτας και στη συνέχεια τα όρια των νομών Ευρυτανίας και Αιτωλοακαρνανίας. Στον Αχελώο και στον Εύηνο οφείλεται η δημιουργία των λιμνοθαλασσών του Μεσολογγίου και του Αιτωλικού, που αποτελούν σπουδαία μοικοσυστήματα. Στην αρχαιότητα τα ορμητικά νερά του φόβιζαν τους κατοίκους, οι οποίοι τον λάτρευαν σαν θεό για να τον εξευμενίσουν. Σύμφωνα με τον μύθο,ο Αχελώος ήταν γιος του Ωκεανού και της Τιθύος και ο σπουδαιότερος ποτάμιος θεός,   ενώ κόρες του ήταν οι Σειρήνες και οι Νύμφες. Ο Αχελώος ερωτεύτηκε τη Δηιάνειρα, κόρη του Οινέα, και προσπάθησε να την κάνει δική του όταν αυτή περνούσε με το άρμα της τις όχθες του. Τότε ο Ηρακλής έσπευσε να τη βοηθήσει και στην πάλη που ακολούθησε με τον Αχελώο, που είχε πάρει τη μορφή ταύρου, έσπασε το κέρατό του. Ο Ηρακλής για να του το επιστρέψει έλαβε ως αντάλλαγμα το Κέρας της Αίγας Αμάλθειας, σύμβολο της αφθονίας. Πολλοί είναι οι μύθοι, οι θρύλοι και οι παραδόσεις για τον Αχελώο.

 

Ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδας που τα νερά του δίνουν ζωή στη μέση του μεγάλου Θεσσαλικόυ κάμπου. Ο Ενιπέας παραμένει ένας σχετικά άγνωστος ποταμός παρά το μεγάλο του μέγεθος. Εντούτοις ο  Ενιπέας υπήρξε ιστορικά ένας διάσημος ποταμός με πολλές αναφορές από συγγραφείς, ήδη από τα αρχαία χρόνια. Το συνολικό μήκος του ποταμού φτάνει τα 85 χλμ. γεγονός που τον κατατάσσει σε ένα από τα δέκα μεγαλύτερα σε μήκος ποτάμια που κινούνται αποκλειστικά στην ελληνική επικράτεια. Ο Ενιπέας κινείται οφιοειδώς σε 5 νομούς: Φθιώτιδας, Μαγνησίας, Λαρίσης, Καρδίτσας και Τρικάλων. Οι πηγές του βρίσκονται στα βουνά της Γκούρας, ανατολικά του Δομοκού και με πορεία από τα νοτιοανατολικά προς τα βορειοδυτικά, εκβάλλει στον μεγάλο Πηνειό ποταμό, ανάμεσα στα υψώματα Τίτανος και Ζάρκος. Ο κύριος ρους του Ενιπέα κινείται στον μεγάλο Θεσσαλικό κάμπο που απλώνεται ανάμεσα στα Φάρσαλα και την Καρδίτσα. Στην πορεία του συμβάλλουν δεκάδες ακόμα παραπόταμοι με υπέροχα ονόματα και σημαντικότερους τον Κιτιό, το Κυδωνόρεμα, το Μαυρόρεμα, το Βεργόρεμα, το Αβαριτσόρεμα, το Σκουρτσόρεμα, το Βαθύρεμα, το Θανασόρεμα, το Σαραντόρεμα, το ρέμα της Αράπισσας, ο Κουδέλας, το Βουζιώρεμα, το Ξηρόρεμα, το Γουργιωτόρεμα, ο Καλέντζης, ο Φαρσαλίτης και τέλος ο μεγάλος ποταμός Σοφαδίτης που έρχεται από τα υψώματα του Σμοκόβου. Ο ποταμός ήταν γνωστός από τα ομηρικά χρόνια με το όνομα Ενιπεύς το οποίο ήταν ένα από τα λατρευτικά προσωνύμια του θεού Ποσειδώνα και σημαίνει θορυβώδης. Ο αρχαίος μύθος λέει ότι ο Ενιπέας ήταν ένας όμορφος νέος, που τον ποθούσαν όλες οι θεές του Ολύμπου. Ο ίδιος όμως προτίμησε την Αφροδίτη, προκαλώντας έτσι την οργή της Ήρας, η οποία για να  τον εκδικηθεί τον μεταμόρφωσε σε ποταμό. Το 50 π.Χ. κοντά στον Ενιπέα έγινε η διάσημη μάχη των Φαρσάλων ανάμεσα στον Ιούλιο Καίσαρα και στον Πομπήιο, ενώ στις 23 Απριλίου του 1897, κοντά στην περιοχή του Βλοχού, έγινε μάχη μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού. Ο Ενιπέας, αν και σήμερα απειλείται από την υπεράντληση, είναι ένας υπέροχος τόπος για εξερεύνηση που χαρακτηρίζεται από μεγάλα παρόχθια δάση, παλιά γεφύρια, πηγές και μικρά χωριά του κάμπου που απλώνονται κοντά στις όχθες του.

Ο ποταμός είναι μια μεγάλη πηγή ζωής με την παρόχθια βλάστηση να ξεχωρίζει από μακριά στον επίπεδο, γυμνό κάμπο. Στις όχθες του υψώνονται πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα, λεύκες, λυγαριές, βατομουριές, κ.ά.

Ο Ενιπέας είναι ένας θύλακας ζωής για πολλά είδη της ορνιθοπανίδας. Στην κορυφή βρίσκεται η συχνή παρουσία του σπάνιου κιρκινεζιού, ενώ σε πολλά χωριά κάνουν τις φωλιές τους οι λευκοί πελαργοί. Από τα αρπακτικά εδώ ζούνε γερακίνες, αετογερακίνες, λιβαδόκιρκοι, πετρίτες, σπάνια χρυσογέρακα, ξεφτέρια, γκιώνηδες, τυτούδες και κουκουβάγιες. Άλλα είδη είναι οι σταρήθρες, οι αμπελουργοί, τα σπιτοχελίδονα, τα αηδόνια, οι κοκκινοκεφαλάδες, πολλά είδη από στριτσίδες και φυλλοσκόπους, οι γαλιάντρες, οι κορυδαλλοί, οι κάργιες, τα χαβαρόνια, οι σταχτοτσικνιάδες, οι αργυροτσικνιάδες, οι νυχτοκόρακες, οι νερόκοτες, τα νανοβουτηχτάρια, οι αλκυόνες, τα ψαρόνια, οι κοκκινοτσιροβάκοι, οι χαλκοκουρούνες, οι δεντροτσοπανάκοι,  οι μελισσοφάγοι, τα σιρλοτσίχλονα, οι σταχτοσουσουράδες, οι κούκοι και οι αιγίθαλοι.

Από τα αμφίβια στον Ενιπέα ζουνε κοινοί τρίτωνες, πρασινόφρυνοι, κοινοί φρύνοι, γραικοβάτραχοι, δεντροβάτραχοι και βαλκανοβάτραχοι. Η ερπετοπανίδα είναι μεγάλη και περιλαμβάνει βαλτοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, γραικοχελώνες, αβλέφαρους, κονάκια, τοιχόσαυρες, πρασινόσαυρες, τρανόσαυρες, τυφλίτες, σαΐτες, στεφανοφόρους, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα και οχιές. Από τα θηλαστικά στο ποτάμι ζούνε ακόμα λίγες βίδρες, ενώ κοινά είναι τα κουνάβια, οι αλεπούδες, οι ασβοί, οι νυφίτσες, οι σκαντζόχοιροι και οι δεντρομυωξοί.

 Ενας εντυπωσιακός και άγριος ποταμός που γεννιέται στα βουνά τη Πίνδου και τροφοδοτεί με τα πλούσια νερά του, δύο μεγάλες τεχνητές λίμνες. Ο Ταυρωπός ποταμός, συχνά αναφέρεται και ως Μέγδοβας, ενώ το αρχαίο του όνομα είναι Κάμπυλος από τις πολλές καμπύλες που κάνει στο διάβα του. Πηγάζει από τα Καρδιτσιώτικα Άγραφα στο δυτικό τμήμα του νομού Καρδίτσας και κατευθύνεται από τα βόρεια προς τα νότια σε μια απόσταση 80 χιλιομέτρων. Το μεγαλύτερο τμήμα του ρέει στην Ευρυτανία, κόβοντας, κατά κάποιο τρόπο, τον νομό στη μέση. Κοντά στις πηγές του, δημιουργήθηκε το 1960 η τεχνητή λίμνη Πλαστήρα, η οποία ονομάζεται επίσης και Λίμνη Ταυρωπού ή Μέγδοβα. Έτσι το Μεγάλο Ποτάμι και ο Καριτσιώτης, τα δύο κύρια ρέματα που σχημάτιζαν τον ποταμό, τώρα πέφτουν στη λίμνη. Από εκεί η κοίτη του Ταυρωπού κατεβαίνει νότια και μετά από επτά χιλιόμετρα που κινείται μέσα σε ένα πυκνό παραποτάμο δάσος μπαίνει στην Ευρυτανία, όπου λίγο μετά το Ανθηρό ένας παραπόταμος που κατεβαίνει από τα Άγραφα, «αναδημιουργεί» τον ποταμό. Από εδώ ο Ταυρωπός συνεχίζει παράλληλα με τα Άγραφα οριοθετώντας την μεγάλη οροσειρά της Νότιας Πίνδου από τα ανατολικά. Το ποτάμι σχηματίζει στη συνέχεια διαδοχικούς μαιανδρισμούς ανάμεσα στον Τυμφρηστό και τα Άγραφα, καταλήγοντας στη λίμνη των Κρεμαστών. Πριν τη δημιουργία της τεχνητής λίμνης, ο Ταυρωπός κατέληγε στον Αχελώο. Στο διάβα του δέχεται τα νερά πολλών χειμάρρων και ρεμάτων με σημαντικότερα του Μπεσιώτη, του Φουρνιώτικου, του Μαγγανά, του Γαβρενίτη, της Αρωνιάδας και της Φραγκίστας. Η κοίτη του ποταμού είναι μεγάλη σε πλάτος φτάνοντας σε κάποια σημεία μέχρι και τα 600 μέτρα και αυτό γιατί όταν λιώνουν τα χιόνια στα βουνά, ο Ταυρωπός γίνεται ιδιαίτερα ορμητικός καταστρέφοντας τα πάντα στο διάβα του. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ποταμού είναι ότι πρόκειται για ένα μεγάλο, ορεινό ποτάμι που κινείται σε μια από τις πιο άγριες περιοχές της Ελλάδας περνώντας κάτω από πέτρινα γεφύρια και δίπλα από παλιούς νερόμυλους και μικρά, παραδοσιακά χωριά. Ένας ποταμός ιδανικός για κάθε είδους εξερεύνηση.

Γύρω από τον Ταυρωπό αναπτύσσονται άγρια δάση ελάτης, ενώ η βλάστηση στις όχθες τού αποτελείται από διάφορα φυλλοβόλα πλατύφυλλα. Τα δέντρα που σχηματίζουν τα μεγάλα παρόχθια δάση του ποταμού είναι τα πλατάνια, οι ασημοϊτιές, οι σπαζοϊτιές, οι φτελιές, οι φράξοι, οι κουφοξυλιές και τα σκλήθρα. Μέσα στα δάση και κοντά στον ποταμό μπορεί κανείς να ανακαλύψει πολλά σπάνια είδη της χλωρίδας. Από αυτά ξεχωρίζουν η Achillea pindicola, η Aquilegia nigricans, η Lysimachia punctata, η Potentilla micrantha, η Viola odorata, η ίριδα Iris sintenisii, η Salvia sclarea, η σιληνή Silene atropurpurea, ο γάλανθος Galanthus reginae-οlgae vernalis, ο κρίνος Lilium chalcedonicum, το αγριογαρύφαλλο Dianthus tymphresteus και η Pinguicula crystallina hirtiflora. Άλλα κοινά είδη είναι η Lysimachia punctata, η Putoria calabrica, το Εpilobium parviflorum, η βοΐδόγλωσσα Buglossoides purpurocaerulea, το Gallium aparine, η Silene coronaria, ο Petasites hybridus, η Salvia sclarea, το Tussilago farfara και οι ορχιδέες Cephalanthera rubra, Epipactis helleborine, E. microphylla, Gymnadenia conopsea, Anacamptis pyramidalis, Dactylorhiza saccifera, Himantoglossum jankae, Orchis spitzelii, O. pauciflora, O. purpurea, O. pinetorum, Ophrys helenae, O. zeusii, O. apifera και O. reinhardiorum.

Πλούσια και η ορνιθοπανίδα του ποταμού, καθώς τα πυκνά δάση και οι απότομες βουνοκορφές προσελκύουν ένα μεγάλο αριθμό από πουλιά. Από τα αρπακτικά μπορεί κανείς να συναντήσει σπάνιους χρυσαετούς και κραυγαετούς, φιδαετούς, σφηκιάρηδες, γερακίνες, πετρίτες, ξεφτέρια, σαΐνια, βραχοκιρκίνεζα, δεντρογέρακα, μπούφους, χουχουριστές και κουκουβάγιες. Κοντά στα νερά και μέσα στη κοίτη ζούνε νεροκότσυφες και σταχτοσουσουράδες, ενώ τα δέντρα στα παρόχθια δάση είναι γεμάτα από δεντροτσοπανάκους, χρυσοβασιλίσκους, λούγαρα, σκαρθάκια, κοκκοθραύστες, καλόγερους, γαλαζοπαπαδίτσες, καστανοπαπαδίτσες, αιγίθαλους, τρυποφράχτες, μαυροσκούφηδες, κάργιες, κ.ά. Η ορνιθοπανίδα συμπληρώνεται από είδη όπως αετομάχοι, γυδοβυζάχτρες, πυρροβασιλίσκοι, πετροπέρδικες, πράσινοι δρυοκολάπτες, μεσαίοι δρυοκολάπτες, γερακότσιχλες, θαμνοψάλτες, φάσσες, τρυγόνια, κόρακες και σπάνιους σταυρομύτες.

Ο Ταυρωπός είναι εξαιρετικά πλούσιος από την πλευρά της ερπετοπανίδας. Από τα αμφίβια εδώ ζούνε σαλαμάνδρες, κοινοί τρίτωνες, γραικοβάτραχοι, κιτρινομπομπίνες, φρύνοι, πρασινόφυνοι, βαλτοβάτραχοι και δεντροβάτραχοι. Από τα ερπετά συναντάει κανείς μεσογειακές χελώνες, κρασπεδοχελώνες, κονάκια, τυφλίτες, σαύρες της Ρούμελης, τρανόσαυρες, πρασινόσαυρες, τοιχόσαυρες, γουστέρες του Ταύρου, στεφανοφόρους, εφιούς, λαφιάτες, δεντρογαλιές, σαπίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, σαΐτες, αγιόφιδα και οχιές.

Στα θηλαστικά ξεχωρίζει η περιστασιακή παρουσία της αρκούδας και η πιο συχνές εμφανίσεις του λύκου. Στο ποτάμι βρίσκουν καταφύγιο βίδρες και στα δάση ζούνε πολλά ζαρκάδια. Άλλα είδη είναι οι αγριόγατες, τα αγριογούρουνα, οι νυφίτσες, τα κουνάβια, οι ασβοί, οι αλεπούδες, οι λαγοί, οι δασομυωξοί, οι δεντρομυωξοί, οι σκίουροι και διάφορα είδη τρωκτικών και νυχτερίδων. Από την ιχθυοπανίδα, εδώ ζει η ενδημική ιονική πέστροφα (Salmo farioides), η πελοποννησιακή μπριάνα (Barbus peloponnesius), ο πελοποννησιακός ποταμοκέφαλος (Squalius peloponnensis), η αμερικάνικη πέστροφα (Oncorhynchus mykiss), η ποταμοσαλιάρα (Salaria fluviatilis), η λιάρα (Telestes pleurobipunctatus), το ηλιόψαρο (Leponis gibbosus), το σκαρούνι (Luciobarbus albanicus), κ.ά. 

www.naturagraeca.com