Στις 29 Μαϊου 1883, δύο χρόνια μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τον μακροχρόνιο τουρκικό ζυγό, διεξήχθησαν οι πρώτες Δημοτικές Εκλογές στην περιοχή αυτή. Στον Δήμο τής Καρδίτσας υποψήφιοι Δήμαρχοι ήταν οι εξής: Αντώνιος Καπάλας, γιατρός από την Καϊτσα (σημερινή Μακρυρράχη Δομοκού), κάτοικος Καρδίτσας, οι Καρδιτσιώτες Χρίστος Λάππας, αγρότης και Νικόλαος Μανθόπουλος, φαρμακοποιός, καθώς και ο αγρότης Γεωργούλας Σταμούλης, κάτοικος Μοσχολουρίου τής περιοχής Σοφάδων.
Ο τελευταίος ήταν γόνος τής επιφανούς οικογενείας τών "Σταμουλαίων", οι οποίοι είχαν σπουδαία παράδοση ως Δημογέροντες της περιοχής κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Ο Γεώργιος Σταμούλης, που ήταν γνωστός ως Γεωργούλας, στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα ήταν Δημογέροντας με μεγάλη επιρροή σε ολόκληρο τον Θεσσαλικό Κάμπο.
Είχε λάβει μέρος στην Επανάσταση του 1878, συμμετέχοντας ενεργά με δικούς του ανθρώπους στην περίφημη Μάχη τής Ματαράγκας - Πετρομαγούλας Κιερίου (21/3/1878). Μετά τη μάχη τα χωριά τής περιοχής Σοφάδων έγιναν παρανάλωμα του πυρός, οι δε κάτοικοι για να γλιτώσουν από την εκδικητική μανία τών Τούρκων, πήραν μαζί τους ό,τι μπόρεσαν και κατέφυγαν στην πόλη τής Λαμίας και στα χωριά τού Νομού Φθιώτιδας. Οι πρόσφυγες Θεσσαλοί, που υπερέβαιναν τους 10.000, πέρασαν δύσκολες στιγμές, αφού για ένα χρόνο και πλέον ζούσαν με ένα πενιχρό βοήθημα του Ερυθρού Σταυρού.
Στη σκληρή αυτή δοκιμασία τών προσφύγων θερμοί συμπαραστάτες στάθηκαν οι Δημογέροντες της περιοχής Σοφάδων με επικεφαλής τον Γεωργούλα Σταμούλη. Αυτοί πρωτοστάτησαν στις παραστάσεις προς την Ελληνική Κυβέρνηση και τις Αρχές τής Λαμίας για την ανακούφιση των δεινώς δοκιμαζομένων συμπατριωτών τους. Χαρακτηριστική είναι η επιστολή που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα τής Λαμίας "Ευνομία" στις 13/5/1878: "Αξιότιμε κύριε συντάκτα τής "Ευνομίας" δημοσιεύσατε, παρακαλούμεν τα εξής: Εν ονόματι απάντων των κατοίκων τών χωρίων τού Κάμπου, εκφράζομεν δημοσία την άπειρον ευγνωμοσύνην μας εις τον σύλλογον ο "Ερυθρός Σταυρός", όστις διά της ενταύθα επιτροπής διένειμεν εις άπαντας τους πρόσφυγας σιτηρέσιον δεκαήμερον, ανά λεπτά 25 εις έκαστον, δι' εκάστην ημέραν. Γεωργούλας Σταμούλης, Κ. Δ. Πώποτας, Βαϊτσης Κωνσταντίνου, Δημήτριος Τζίβου".
Ο Σταμούλης, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Λαμία πρωτοστάτησε και για την αποστολή στον τότε Πρωθυπουργό Κουμουνδούρο μιας επιστολής, την οποία υπέγραψαν σημαντικοί παράγοντες των οικισμών τής περιοχής Σοφάδων και δημοσιεύτηκε πάλι στην "Ευνομία" στις 2/6/1878. Με την επιστολή αυτή, αφού εξυμνούσαν τη γενναιότητα και τον ηρωισμό που επέδειξαν κατά την περιώνυμη Μάχη τής Ματαράγκας - Πετρομαγούλας Κιερίου (21/3/1878) ο Επιλοχίας Δημήτριος Τερτίπης και οι υπόλοιποι "Λιποτάκτες", ζητούσαν να κριθούν με επιείκεια για την πράξη τής λιποταξίας. Η μάχη που προαναφέραμε, συνετέλεσε τα μέγιστα στη λήψη ευνοϊκής απόφασης στο Συνέδριο του Βερολίνου για την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα, η οποία πραγματοποιήθηκε τρία χρόνια αργότερα, δηλαδή το 1881.
Ο Γεωργούλας Σταμούλης με την ακτινοβολία που διέθετε πλέον, πήρε μέρος στις εθνικές εκλογές τού 1881, για την εκλογή τών πρώτων Καρδιτσιωτών Βουλευτών τού Ελληνικού Κοινοβουλίου, αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί. Δύο χρόνια αργότερα όμως, δηλαδή το 1883, εξελέγη Δήμαρχος Καρδίτσας. Είναι ο πρώτος Έλληνας Δήμαρχος της πόλης, αφού κατόρθωσε να επικρατήσει έναντι των αντιπάλων του, οι οποίοι γνωρίζοντας πόσο δημοφιλής ήταν στο λαό, προσπάθησαν με ενστάσεις να ακυρώσουν στην αρχή την υποψηφιότητά του, και στη συνέχεια την εκλογή του.
Το Πρωτοδικείο τής Καρδίτσας, ενώ είχε κρίνει νόμιμη την υποψηφιότητά του, μετά τις εκλογές ακύρωσε την εκλογή του. Η περίεργη και μη αναμενόμενη απόφαση προξένησε κατάπληξη στο λαό τής Καρδίτσας. Ο ήρωας μάλιστα της Μάχης τής Ματαράγκας και ήδη Βουλευτής Δημήτριος Τερτίπης, ο οποίος είχε υποστηρίξει ενεργά την υποψηφιότητα Σταμούλη, δημιούργησε σοβαρό επεισόδιο σε καφενείο τής Καρδίτσας με έναν εκ των τριών Πρωτοδικών που πήραν την απόφαση ακύρωσης. Η προσφυγή όμως στο Εφετείο τής Λάρισας αποκατέστησε τα πράγματα και όπως έγραψε η εφημερίδα τού Βόλου "Θεσσαλία" στις 6/7/1883, "Επεκυρώθη και ανεγνωρίσθη ως νόμιμος Δήμαρχος Καρδίτσης ο αγαπητός τού λαού κ. Γεωργούλας Σταμούλης, όν και συγχαίρομεν".
Την εκλογή τού Γεωργούλα Σταμούλη στο δημαρχιακό θώκο τής Καρδίτσας χαιρέτησαν και οι πολυπληθείς φίλοι του από τη Λαμία, όπως είχε γράψει η εφημερίδα "Ευνομία" στις 4/6/1883: "Παρά των πολλών εν Λαμία φίλων τού κ. Γεωργούλα Σταμούλη θερμώς παρεκλήθημεν να διαβιβάσωμεν αυτώ διά της "Ευνομίας" τα εκ μέσης καρδίας συγχαρητήρια αυτών επί τη επιτυχία του ως Δημάρχου Καρδίτσης. Ευχαρίστως την παράκλησιν αυτών εκπληρούντες συναινούμεν και ημείς τας συγχαρητηρίους ευχάς μας, αναμένοντες παρ' αυτού όπως τον τόπον εκείνον διαρρυθμίση επί το τελειότερον προς ευπραγίαν των εκλεξάντων αυτόν άρχοντά των".
Ας επιχειρήσουμε όμως για λίγο να μπούμε στο κλίμα τής εποχής εκείνης, όπου ο λαός τής περιοχής τού Δήμου Καρδίτσας μετά από μισή περίπου χιλιετηρίδα τουρκικής κυριαρχίας κλήθηκε για πρώτη φορά να ψηφίσει, προκειμένου να εκλέξει τοπικούς άρχοντες. Υποψηφιότητα Δημάρχου έθεσαν 4, Παρέδρου 11 και Δημοτικού Συμβούλου 48, Έλληνες και Τούρκοι. Πολλοί από αυτούς ήταν επιστήμονες, έμποροι, τραπεζίτες και κάποιοι Οθωμανοί με σημαντικό κύρος στην καρδιτσιώτικη κοινωνία τής εποχής εκείνης. Ήταν όμως υποψήφιοι και απλοί άνθρωποι του λαού, που κατοικούσαν όχι μόνο μέσα στην πόλη, αλλά και στους οικισμούς γύρω από αυτή.
Η υποψηφιότητα λοιπόν ενός αγρότη από το Μοσχολούρι, ο οποίος ναι μεν είχε λαϊκό έρεισμα, όμως οι γνώσεις του ήταν πολύ περιορισμένες, δεν αντιμετωπίστηκε στην αρχή από τους αντιπάλους του με τη δέουσα προσοχή και σοβαρότητα. Όταν στην πορεία αντιλήφθηκαν τη μεγάλη επιρροή του στο λαό, προσπάθησαν με ανορθόδοξα μέσα να τον μειώσουν και να τον εξουδετερώσουν, αλλά δεν τα κατάφεραν. Έτσι, η επικράτηση του Γεωργούλα Σταμούλη ολοκληρώθηκε μεν με την απόφαση του Εφετείου, αλλά η πολεμική εναντίον του συνεχίστηκε με όλα τα μέσα.
Στις 10 Ιουνίου 1883 κάποιος κακεντρεχής αντίπαλός του με το ψευδώνυμο "Κόπανος" δημοσίευσε στη σατιρική εφημερίδα τών Αθηνών "Αριστοφάνης" εν είδει σχολίου τις παρακάτω ασυναρτησίες για τον νέο Δήμαρχο της Καρδίτσας και για την καραγκούνικη καταγωγή του:
"Ο επιτυχών Δήμαρχος Καρδίτσης είναι Γκαραγκούνης, ονομάζεται Γεωργούλας Σταμούλης ή Γουρουνομύτης, αγράμματος και ξύλο απελέκητο, καθώς και όλοι οι Πάρεδροι και Σύμβουλοι εκτός ενός Οθωμανού, όστις είναι Μπέης ευγενής, ώστε όλη η Δημαρχία από Γκαραγκούνηδες και ξύλα, βάρτα χάλαστα, ζήτω η Καρδίτσα, της οποίας οι άνθρωποι εψηφοφόρησαν εν όλω 2.200 και εβρέθηκαν λευκοί ψήφοι 5.000. Ιδού ψηφοφορία μια φορά κι ακόμη και ο Δήμαρχος να μην είναι γραμμένος εδώ, αλλ' ούτε και εις τον κατάλογον τον εκλογικόν φαίνεται. Τέλος, έγινε Δήμαρχος. Είχον εκτεθεί ως Πάρεδροι και Σύμβουλοι ιατροί, φαρμακοποιοί, έμποροι, τραπεζίται και άλλοι, αλλ' απέτυχον όλοι ένεκα των ψωρογκαραγκούνηδων, και τώρα ο καθείς μπορεί να μας λέγη: Να λαός, μα την αλήθεια, που αντί κεφάλι έχει εις τους ώμους κολοκύθια, και αντί μυαλό, ρεβύθια. Κόπανος". Λίγες ημέρες αργότερα, και συγκεκριμένα στις 24 Ιουνίου 1883 κάποιοι υποστηρικτές τού νέου Δημάρχου απάντησαν στον "Κόπανο" μέσω της ίδιας εφημερίδας με παρόμοιο τρόπο, καταχωρώντας το παρακάτω αιχμηρό σχόλιο, συνοδευόμενο από ένα άτεχνο στιχούργημα: "
"Αριστοφάνη"! Πες σε παρακαλώ εις τους γράψαντας εις το υπ' αριθ. 57 φύλλο σου διά τον Δήμαρχον της πόλεώς μας κυρ Γεωργούλαν Σταμούλην ότι αυτός αρνείται ότι είναι αυτόχθων Γκαραγκούνης. Εξελέγη δε Δήμαρχός μας, διότι αγαπάται από τον λαόν, καθότι υπηρέτησεν αυτόν επί δεκαετίαν. Βάσις λοιπόν της πορείας είναι το παρελθόν του, και ας φαγωθούν αναμεταξύ των οι γράψαντες περί αυτού, αφού δεν εχόρτασαν τενεκέδες. Ηθέλανε οι καϋμένοι να πάρουν Δημαρχία μα οι Γκαραγκούνηδες νιώσανε αυτών την αγυρτία. Τους έφτιασαν κυράδες με δυο πήχεις αυτιά, για να τους καβαλικεύσουν εις τα βουλευτικά. Σε χαιρετώμεν "Αριστοφάνη" ημείς οι εκλογείς τού Γεωργούλα, Γκαραγκούνηδες. (Έπονται χίλιαι υπογραφαί)".
Ακολουθεί στις 28 Ιουνίου νέα απάντηση στον "Κόπανο" σε άπταιστη καθαρεύουσα αυτή τη φορά από σοβαρό άνθρωπο, που γνώριζε πρόσωπα και πράγματα. Μας δίνει σπουδαίες πληροφορίες για το πρόσωπο του Δημάρχου και για τη δράση του. Πρόκειται για κάποιον κάτοικο της Λαμίας, ο οποίος δυστυχώς δεν αποκαλύπτει το όνομά του και υπογράφει ως "είς Λαμιεύς". Προφανώς γνώριζε πολύ καλά τον Γεωργούλα Σταμούλη, αφού παραθέτει σημαντικές λεπτομέρειες από τη ζωή του. Εξυμνεί την πατριωτική του δράση κατά την ένδοξη Μάχη τής Ματαράγκας - Πετρομαγούλας Κιερίου και αναφέρεται στις μεγάλες υπηρεσίες που προσέφερε για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας.
Τέλος, επιτίθεται με βαρείς χαρακτηρισμούς εναντίον εκείνων που προσπαθούσαν με δόλιο τρόπο να μειώσουν την προσωπικότητα του Δημάρχου και να μηδενίσουν την προσφορά του στα δύσκολα χρόνια τής τουρκικής σκλαβιάς: "Ο δους ημίν τας πληροφορίας ότι οι δημόται Καρδίτσης είναι άξιοι πάσης μομφής και κατακρίσεως, διότι εξέλεξαν κατά τας τελευταίας δημοτικάς εκλογάς Δήμαρχον τον κ. Γεωργούλαν Σταμούλην, είναι λίαν εμπαθής και μη φίλος τής αληθείας. Την αρετήν τών κατοίκων τής Καρδίτσης ενώ ώφειλε να εξυμνήση και να επαινέση, διότι το πρόσωπον του αναδειχθέντος Δημάρχου διά καταπληκτικής πλειοψηφίας, Γεωργούλα Σταμούλη, απέτισε φόρον ευγνωμοσύνης διά τας μεγάλας προς τον τόπον και την απελευθέρωσιν της Θεσσαλίας εκδουλεύσεις του. Εκ τουναντίον διά ήκιστα ευφήμων προσαγορεύσεων φροντίζει να μειώση την υπόληψιν του εκλεχθέντος, φρονών ότι η αγνή θέλησις ενός λαού δύναται να επισκιασθή υπό ψευδών παραστάσεων και μη αληθών γεγονότων. Ο Δήμος Καρδίτσης πρέπει να είναι ευγνώμων προς τον Γεωργούλαν Σταμούλην, διότι εις την δυστυχή εποχήν τής δουλείας αυτός ήτο ο ρίπτων εις τας θλιβομένας ψυχάς τών συνδημοτών του βάλσαμον παρηγορίας. Αυτός υπαγόρευεν εις αυτούς την υπομονήν και εκάστοτε διά θυσιών μεγάλων εφρόντιζε ίνα οι πάσχοντες υπό της τουρκικής θηριωδίας τυγχάνωσιν επιεικείας και σωτηρίας. Αυτός τέλος είναι εκείνος ο οποίος ενεφύσησεν εις αυτούς το αίσθημα της Ελευθερίας. Ο εξοπλίσας αυτούς και από δούλους εις στρατιώτας αλκίμους μεταβαλών και παρατάξας εις την ένδοξον της Ματαράγκας Μάχην
]Βεβαίως, εξ ευγνωμοσύνης ο τόπος αυτόν και τους αυτώ ομόφρονας προέστησεν άρχοντας, ίνα διευθύνωσι την Πατρίδα των, και απέκρουσε μετ' αγανακτήσεως τους επιδρομείς ιατρούς, φαρμακοποιούς, τραπεζίτας, εμπόρους και άλλους, οίτινες μετά την ανατολήν τής Ελευθερίας επέπεσαν, ίνα εκμυζήσωσι μέχρι μυελού οστέων τον ατυχή τούτον λαόν. Ότε ήτο επικρεμαμένη η σπάθη τού Τούρκου επί της κεφαλής τού δυστυχούς Γκαραγκούνη, ούτοι οι Αλυμονίδαι ενετρύφων εις τας απολαύσεις των και ίσως παρώτρυνον τους Τούρκους εις εντελεστέραν καταπόντισιν αυτών. Μόνον καταφύγιον τότε εύρισκον την όασιν του Γεωργούλα Σταμούλη. Εις αυτόν επίστευον, απ' αυτόν επερίμενον και εύρισκον ανακούφισιν των βασάνων των. Εις την φωνήν αυτού ως είς άνθρωπος εξεγέρθησαν και, ομνύοντες εις το όνομα της Ελευθερίας και αυτού, ετάχθησαν υπό την σημαίαν του και ως αθληταί επολέμησαν. Τοιαύτην αρετήν μόνον οι τραπεζίται, οι τοκογλύφοι και οι έμποροι δύνανται να παρίδωσιν και ουχί οι Γκαραγκούνηδες, οίτινες διά πραγμάτων απέδειξαν ότι τιμώσι εν τε τω παρόντι και εν τω παρελθόντι χρόνω. Ταύτα έκρινα καλόν να γνωρίσω τοις μη ειδόσιν και να αποτίσω φόρον ευγνωμοσύνης εις αρετήν, ήν διά παντός τρόπου θέλουσι να επισκιάσωσιν ανθρωπάρια τινά, μηδεμίαν αξίαν ανθρωπίνην έχοντα.
Είς Λαμιεύ
Του Βασίλη Ν. Μαγόπουλου Δασκάλου - Ερευνητού Τ.Ι
ΠΗΓΗ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΡΝΗ» ΕΚΔΟΣΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΟΣΧΟΛΟΥΡΙΟΥ
Post a Comment
Post a Comment