Νερόμυλος Νικήτα Γκάλιου

 

Ο νερόμυλος του Νικήτα Γκάλιου βρίσκεται στον Άγιο Ακάκιο και είναι χτισμένος στο ρέμα «Μπακατσάνο», στην είσοδο του χωριού. Το ρέμα αυτό αποτελούσε παλαιότερα ιδανικό μυλότοπο και μέχρι πρόσφατα διατηρούνταν κατά μήκος του πολλές υδροκίνητες εγκαταστάσεις, όπως μύλοι, μαντάνια και ντριστέλες, τα ερείπια των οποίων διακρίνονται στις όχθες του. Ο νερόμυλος του Ν. Γκάλιου είναι σε λειτουργία μέχρι σήμερα, χωρίς μεταγενέστερες αλλοιώσεις και χωρίς καμιά σύγχρονη τεχνολογική επέμβαση.

Πρόκειται για απλό ορθογώνιο κτίσμα, ενώ το δάπεδο είναι από καλά πατημένο χώμα και στα αριστερά της εισόδου υπάρχει ένα μικρό πεζούλι, πάνω στο οποίο βρίσκεται μια πρωτόγονη εστία για την ετοιμασία του φαγητού και για τη θέρμανση του χώρου. Στο μέσον περίπου της νότιας πλευράς του κτιρίου είναι τοποθετημένος ο αλεστικός μηχανισμός, η λειτουργία του οποίου βασίζεται στην ελεγχόμενη παροχή νερού. Η διοχέτευση του νερού γίνεται με φράγματα στο ρέμα, τα οποία οδηγούν το νερό από την κοίτη του ρέματος στο μυλαύλακο και από εκεί στο λιθόκτιστο αγωγό, που βρίσκεται αρκετά ψηλότερα από την εγκατάσταση του μύλου.

Πέφτοντας το νερό με δύναμη από ψηλά θέτει σε περιστροφική κίνηση την οριζόντια φτερωτή, η οποία βρίσκεται στο κατώτερο μέρος του μύλου, στο εσωτερικό του τοξωτού αγωγού, το «ζουριό». Ο άξονας της φτερωτής θέτει σε κίνηση την κινητή μυλόπετρα, η οποία, γυρνώντας με ταχύτητα γύρω από τον άξονά της, τρίβει τα προϊόντα πάνω στη σταθερή μυλόπετρα που βρίσκεται ακριβώς κάτω της.

Η τροφοδοσία των προϊόντων γίνεται από μια ξύλινη κατασκευή, με ελεγχόμενο άνοιγμα, η οποία βρίσκεται ακριβώς πάνω από τις μυλόπετρες. Ανάλογα με το ύψος της υδατόπτωσης και την ταχύτητα που θα κινηθούν ο μυλόπετρες, σε συνδυασμό με την απόσταση που θα έχουν μεταξύ τους, έχουμε και το τελικό αποτέλεσμα της ποιότητας το αποτελέσματος.